Ο άσωτος Γκογκέν
Ηταν εκείνος που ύμνησε την
Πολυνησία και τις γυναίκες της. Εκείνος που δεν τσιγκουνεύτηκε το χρώμα.
Εκείνος που αποθέωσε τη συμφιλίωση του ανθρώπου με τη φύση, που
ζωγράφισε με πάθος το ανθρώπινο κορμί, που έδωσε σχήμα στον αισθησιασμό.
Ηταν επίσης ο κολλητός του Βαν Γκογκ.
Το «Οραμα της τελετής», 1888
Εκείνος που, σύμφωνα με κάποιους, του έκοψε το αφτί στο σπίτι
που διατηρούσε ο ολλανδός ζωγράφος στην Αρλ της Γαλλίας. Το Λονδίνο και η
«Tate Modern» τιμούν τον ιδιόρρυθμο Πολ Γκογκέν με μια μεγάλη έκθεση
(«Gauguin: Maker of Myth»), που εγκαινιάζεται στις 30 του μηνός και
περιλαμβάνει περισσότερα από 100 έργα του γάλλου ζωγράφου που γεννήθηκε
το 1848 και πέθανε 54 χρόνια μετά.
«Η έκθεση που ετοιμάζουμε θα αμφισβητήσει όλα τα στερεότυπα που ξέρουμε για τον καλλιτέχνη και θα αποκαλύψει την πολυπλοκότητα και τον πλούτο του έργου του», υποστηρίζει ο διευθυντής της «Tate Modern», Βισέντε Τοντόλι. Μπορεί και να έχει δίκιο. Τα 100 και πλέον έργα θα φτάσουν στο Λονδίνο από ιδιωτικές και δημόσιες συλλογές, ενώ πολλά από αυτά θα εκτεθούν στους Βρετανούς πρώτη φορά. Ο πρωτοπόρος του μοντερνισμού Γκογκέν, με τις δυναμικές και τολμηρές εικόνες του, αποστασιοποιήθηκε γρήγορα από τον ιμπρεσιονισμό και τις επιρροές του κι έγινε καλλιτέχνης-σύμβολο της μποέμικης ζωής. Μάλιστα, από τα χάι λάιτ της διοργάνωσης θα είναι και μια ειδική ενότητα με τις αυτοπροσωπογραφίες του, τα οποία μαρτυρούν και πώς ο ίδιος έβλεπε τον εαυτό του (σε ένα από αυτά απεικονίζεται ως Ιησούς).
«Ινδιάνος σε εξορία»
Είναι, όμως, και μια έκθεση που θα επιχειρήσει να δώσει τις αληθινές διαστάσεις στο έργο του. Για παράδειγμα, η πραγματική ζωή της Ταϊτής δεν έχει σχέση με τη χαλαρότητα που την απεικόνιζε ο Γκογκέν. Οσο για τον αισθησιασμό των γυναικών, ήταν περισσότερο δημιούργημα της φαντασίας και της μαεστρίας του ζωγράφου παρά αληθινή απεικόνιση. «Φορούσαν σεμνές φούστες με πιέτες και κάθε Κυριακή πήγαιναν στην εκκλησία», λέει χαρακτηριστικά η Μπελίντα Τόμσον, μια από τις επιμελήτριες. «Αλλωστε, επειδή η Ταϊτή ήταν τότε αποικία της Γαλλίας, οι σχέσεις τους δεν ήταν φιλικές, ούτα καν ισότιμες».
Ομως, επειδή η ζωή του δεν ήταν επικεντρωμένη μόνο στην Ταϊτή, στην «Tate Modern» θα εκτεθούν και έργα που φιλοτέχνησε στους άλλους μεγάλους σταθμούς της ζωής του, όπως στη Βρετάνη.
Ο Εζέν Ανρί Πολ Γκογκέν γεννήθηκε στο Παρίσι. Η γιαγιά του, Φλόρα Τριστάν, ήταν μια από τις πρώτες γυναίκες που μόχθησαν για τα δικαιώματα των Γαλλίδων και των εργατών. Σε ηλικία τριών ετών μεταναστεύουν οικογενειακώς στο Περού αλλά στο ταξίδι ο πατέρας του πεθαίνει. Τέσσερα χρόνια μετά επιστρέφουν στη Γαλλία και λίγο πριν από την ενηλικίωση ο Γκογκέν κατετάγη στο Γαλλικό Ναυτικό, ενώ στη συνέχεια δούλεψε ως χρηματιστής. Σχεδόν αυτοδίδακτος καλλιτέχνης (οι επιμελητές του λένε πως τα πρώτα χρόνια ήταν ο «ζωγράφος της Κυριακής»), μπήκε στον κόσμο της ζωγραφικής μέσα από κάποια λίγα μαθήματα που έκανε με τον Καμίλ Πισαρό και τον Πολ Σεζάν.
Την Ευρώπη ποτέ δεν την άντεχε. Ηταν σαν να μην τον χωρούσε. Συχνά έλεγε: «Είμαι ξένος εδώ. Είμαι ένας Ινδιάνος σε εξορία». Η φυγή, λοιπόν, υπήρξε η αγαπημένη του συνήθεια. Το 1873 παντρεύεται τη Δανή Μετ Σοφί Γκαντ και μέσα σε μία δεκαετία αποκτούν πέντε παιδιά. Το 1883 εγκαταλείπει το επάγγελμα του χρηματιστή που ασκούσε και απομονώνεται στη Βρετάνη. Ενώ σε ηλικία 43 ετών εγκαταλείπει τη συζυγική εστία. Παραδομένος στο ποτό και την ασωτία πέθανε στις 8 Μαΐου 1903 από σύφιλη.
Στην «Tate», πάντως, έχουν επενδύσει πολλά σ' αυτήν την έκθεση. Οι κρατήσεις εισιτηρίων ξεκίνησαν, ενώ τα πωλητήριά της έχουν ήδη πλημμυρίσει με χρώματα της Πολυνησίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι μεταξύ των αντικειμένων που έχουν ετοιμάσει περιλαμβάνονται από τετράδια και ημερολόγια μέχρι χριστουγεννιάτικες μπάλες και cd με μουσικές Ντεμπισί, Ραβέλ, Ερίκ Σατί, Φορέ, κ.λπ. Είναι άραγε αυτές που αγαπούσε ο Πολ; *
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου