GIOVANNI PICO DELLA MIRANDOLA
Giovanni Pico della Mirandola
O Giovanni Pico della Mirandola (24/2/1463 –17/11/1494) ήταν ένας φιλόσοφος της αναγέννησης. Τρίτος γιος του κόμη La Mirandola και της Cordordia. Ένας ιδιαίτερα ανεξάρτητος και χαρισματικός χαρακτήρας. Από παιδί έμαθε λατινικά και ελληνικά, ενώ σε ηλικία 14 ετών σπούδασε εκκλησιαστικό δίκαιο στο πανεπιστήμιο της Μπολόνια. Μετά το θάνατο της μητέρας του, τρία χρόνια αργότερα, αποκηρύσσει το εκκλησιαστικό δίκαιο και ξεκινά φιλοσοφία στο πανεπιστήμιο της Φεράρα. Το 1480 έως το 1482 συνεχίζει τις σπουδές του στο πανεπιστήμιο της Πάδοβα, κέντρο της Αριστοτελικής φιλοσοφίας, μαθαίνει εβραϊκά, αραβικά και αραμαϊκά. Το 1485 πηγαίνει στο Πανεπιστήμιο στο Παρίσι, το σημαντικότερο κέντρο σε όλη την Ευρώπη για φιλοσοφικές και θεολογικές σπουδές, όπου συνεχίζει τις φιλοσοφικές σπουδές του.
Η συνειδητοποίηση της καθολικής αλήθειας τον οδήγησε στο να απορρίψει τάσεις ανθρωπιστών με ιδιαίτερη έμφαση στο ρητορικό ύφος καθώς και την αποκλειστική εξάρτηση στην αρχαία Ελλάδα για την έμπνευση. Ο Pico della Mirandola μελέτησε τον Ζωροαστρισμό και το Μωυσή, τον Ορφέα και τον Πυθαγόρα, τη χριστιανική θεολογία, την ισλαμική φιλοσοφία και την εβραϊκή Καμπάλα. Επίσης τα έργα του Πλάτωνα τα οποία είχε μεταφράσει στα λατινικά ο Ficino. Όταν τα Ερμητικά κείμενα ήρθαν στη Φλωρεντία ο Mirandola παρότρυνε τον Ficino να τα μεταφράσει στα λατινικά καθώς περιείχαν τη ρίζα της γνώσης και τη σύνθεση της φιλοσοφίας, της επιστήμης και της θρησκείας.
Έγινε γνωστός όταν το 1486 σε ηλικία μόλις 23 χρονών υπερασπίστηκε 900 διατριβές που αφορούσαν τη θρησκεία, τη φιλοσοφία, τη φυσική φιλοσοφία και μαγεία. Τον Φεβρουάριο του 1487 ο Πάπας Innocent VIII σταμάτησε την προτεινόμενη συζήτηση και οργάνωσε μία επιτροπή η οποία θα αναθεωρούσε την ορθοδοξία των διατριβών. Παρόλο που ο Pico αντιμετώπισε τις κατηγορίες εναντίον του δεκατρείς από τις διατριβές του καταδικάστηκαν. Αν και συμφώνησε να τις αποσύρει δεν άλλαξε τις απόψεις του για την ορθότητα και την ισχύ τους, έτσι για να υπερασπιστεί αυτές τις θέσεις γράφει την Apologia («Apologia J. Comitis Mirandolani, Concordiae Pici ") που δημοσιεύεται το 1489. Όταν ο Πάπας πληροφορήθηκε την κυκλοφορία του χειρόγραφου ίδρυσε ένα νέο δικαστήριο και ανάγκασε τον Pico να το αποκηρύξει, κάτι που συμφώνησε να κάνει επίσης. Στο τέλος ο Πάπας Innocent VIII κηρύσσει τις διατριβές του αιρετικές, ...σκανδαλώδεις για τα ευσεβή αυτιά, ...και οι οποίες αναπαρήγαγαν τις λανθασμένες απόψεις των παγανιστών φιλοσόφων. Ένας από τους δυσφημιστές του Mirandola υποστήριζε ότι «Kabbala» ήταν το όνομα ενός ασεβούς συγγραφέα ενάντια στον Ιησού Χριστό.
Ο Mirandola πήγε στη Γαλλία το 1488 όπου και συνελήφθη από τον Φίλλιπο ΙΙ (Philip II of Savoy), ύστερα από απαίτηση του Πάπα και φυλακίσθηκε στην Vincennes. Μετά από τη μεσολάβηση του Lorenzo De Medici ο βασιλιάς Κάρολος VIII τον απελευθέρωσε και ο Πάπας του επέτρεψε να επιστρέψει στη Φλωρεντία και να ζήσει υπό την προστασία του Lorenzo de Medici.
Πέθανε κάτω από μυστήριες συνθήκες το 1494. Φήμες έλεγαν ότι δηλητηριάστηκε από τον γραμματέα του επειδή είχε πολύ στενή φιλία με τον Savonarola. Το 2007 το πτώμα του εξετάσθηκε από ερευνητές της Βασιλικής του Αγίου Μάρκου στη Φλωρεντία. Οι επιστήμονες (υπό την επίβλεψη του Giorgio Gruppioni, καθηγητή ανθρωπολογίας από την Μπολόνια), αποκάλυψαν ότι ο Mirandola πέθανε από δηλητηρίαση με αρσενικό, ίσως ύστερα από διαταγή του διαδόχου του Lorenzo de Medici, Piero de Medici. (1)
Στο βιβλίο του «Περί της ανθρώπινης αξιοπρέπειας» (Oration on the Degnity of Man) το οποίο και ονομάζεται «Το μανιφέστο της Αναγέννησης» ο Mirandola γράφει: «Φανταστείτε πόσο γενναιόδωρος είναι ο Θεός και πόσο τυχερός είναι ο άνθρωπος! Καθένας μπορεί να είναι αυτό που ο ίδιος επιλέγει να είναι. Το ζώο βγαίνει από τη μήτρα της μάνας του φορτωμένο με την περιουσία του. Άλλη δεν πρόκειται ν’ αποκτήσει ώσπου να πεθάνει. Οι ιδέες είναι από την αρχή ότι θα παραμείνουν αιώνια. Ο άνθρωπος, όταν πλάστηκε, πήρε από τον πατέρα αμέτρητους σπόρους, για κάθε είδος και κάθε τρόπο ζωής. Αν σπείρει ιδέες, θα γίνει άγγελος και τέκνο Θεού. Κι αν, πάλι, δεν θελήσει να προχωρήσει προς το κέντρο του κόσμου, η ψυχή του θα ενωθεί με τον Θεό, μόνη στο σκοτάδι του Θεού, που είναι υπεράνω όλων, και θα ξεπεράσει σε ύψος κάθε πλάσμα. Αν δεν θαυμάσουμε ένα πλάσμα με τόσο εκπληκτική ικανότητα μεταμόρφωσης, τι θα θαυμάσουμε;»(Βλ. απόσπασμα από το βιβλίο «Περί της ανθρώπινης αξιοπρέπειας», σε μετάφραση του Γιώργου Μπλάνα, στο περιοδικό «η λέξη», τεύχος 94).
Στην ομιλία που εκφώνησε ο Ιταλός φιλόσοφος Remo Bodei στις 15 Σεπτεμβρίου 2006, στο συνέδριο φιλοσοφίας που έγινε στη Μόντενα αναφέρει: «Αναζητώντας ευτυχία και ικανοποίηση ο άνθρωπος μπορεί να σκοπεύει ψηλά, αλλά μπορεί και να πέφτει χαμηλά, να αποκτηνώνεται. Αυτός είναι πράγματι μια διπλή, ενδιάμεση ύπαρξη, μετεωριζόμενη μεταξύ της θεϊκότητας και της κτηνωδίας. Αυτή η αμφισημία που αναπτύχθηκε με πρωτότυπο τρόπο από τον Pico della Mirandola. Σύμφωνα με αυτόν, ο άνθρωπος μπορεί πράγματι να υψωθεί πάνω από τα όρια της ανθρώπινης φύσης ή να αποκτηνωθεί, να προσεγγίσει τους αγγέλους και το Θεό ή να ξεπέσει στο επίπεδο των κακών. Εμπνεόμενος από τον Πλάτωνα, επεξεργάζεται ένα περίφημο μύθο σύμφωνα με τον οποίο ο Θεός, αφού εξάντλησε όλα τα υποδείγματα που είχε χρησιμοποιήσει για να δημιουργήσει τα άλλα ζώα, αποφάσισε να δώσει στον άνθρωπο μιαν απροσδιόριστη φύση. Και του είπε: “Δεν σε έπλασα ούτε ουράνιο ούτε γήινο, ούτε θνητό ούτε αθάνατο, επειδή ως ελεύθερος και κυρίαρχος δημιουργός θα διαπλάσεις και θα σμιλέψεις τον εαυτό σου στη μορφή που θα έχεις προεπιλέξει. Εσύ θα μπορείς να εκφυλιστείς στα κατώτερα πράγματα που είναι τα κακά. Θα μπορείς σύμφωνα με τη θέλησή σου να αναμορφωθείς στα ανώτερα πράγματα που είναι θεϊκά”». (2)
----------------------------------
Πηγές:
1. Medici philosopher's mysterious death is solved, The Daily Telegraph (London) 7 Feb 2008
2. http://archive.enet.gr/online/online_text/c=113,id=53586972
3. Wikipedia
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου