Εγκώμιο στον Ευαγγελιστή Ιωάννη (8 Μαΐου) Μέρος 2ο

ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΤΟΥ ΣΤΟΥΔΙΤΗ
στ’. Σκέψου και τα άλλα που συνδέονται μεταξύ τους με άριστη αλληγορία. «Σείς είστε το φως του κόσμου»  (Ματθ.4,14), (είπε ο Χριστός). Το φως είναι η διάλυση του σκοταδιού, είναι το περιβάλλον στο οποίο τα μάτια βλέπουν, είναι η ανακαίνιση των σωμάτων, είναι το επιθυμητό και το αγαπητό. Τι είναι λοιπόν ο Απόστολος; Δεν λιγοστεύει το πνευματικό σκοτάδι που έναντιώνεται στο φως της αλήθειας; Δεν χαρίζει το φως στους τυφλούς σωματικά και ψυχικά; Δεν δίνει δύναμη στα σώματα; Δεν είναι λοιπόν γι’ αυτά που επιτελεί αγαπητός και θαυμαστός; Αυτό ήταν λοιπόν εκείνο που έλεγε και υποσχόταν ο Χριστός: θα θεραπεύετε αρρώστους, θα καθαρίζετε τους λεπρούς απο τις πληγές τους, θα διώχνετε τα δαιμόνια από τους ανθρώπους. Δωρεάν πήρατε αυτό το χάρισμα της θεραπείας και δωρεάν να το προσφέρετε.
Σ’ αυτή τη φράση του Χριστού να εννοήσετε τις μυριάδες των ασθενειών και να δείτε τα άπειρα πλήθη των θαυμάτων που συντελούνται παντού σε ανθρώπους, οι οποίοι συγκεντρώνονται όπως οι ρόγες του σταφυλιού στο δωρεάν και χωρίς πόνο θεραπευτήριο, και πορεύονται όπως οι αγέλες των ζώων, επειδή η γιατρειά παρέχεται χωρίς εγχειρίσεις και καύσεις μολυσμένων μερών του σώματος και χωρίς λήψη φαρμάκων, αλλά μόνο με την πίστη και το λόγο.
Πόσο μεγάλη είναι αυτή η δωρεά! Ο πριν από λίγο τυφλός, βρίσκει το φως του, χάνοντας ξαφνικά το σκοτάδι από τα μάτια του, και είναι γεματος χαρά πού βλέπει τη θέα και τα θαυμάσια του ουρανού. Ο πριν από λίγo χωλός, ξαφνικά γίνεται σταθερός στο βάδισμα και ευχαριστιέται πού πηδάει σαν το ελάφι. Ο πριν από λίγo άλαλος, ξαφνικά, αφού λύθηκε η γλώσσα του από τα δεσμά που την έδεναν, μιλάει καθαρά και σωστά και λέγει xίλια ευχαριστώ. Ο πριν από λίγο κουλός, αφού γιατρεύτηκε και στα δύο του χέρια, εκφράζει την ευγνωμοσύνη του προς τον ουράνιο Κύριο. Ο πριν από λίγο υδρωπικός, ξαφνικά θεραπεύεται από την πάθησή του και γίνεται πάλι υγιής. Ο πριν από λίγo λεπρός, ξαφνικά καθαρίζεται από τις πληγές του και νιώθει αγαλλίαση βλέποντας τη νέα σάρκα του. Ο πριν από λίγο παράλυτος, αποκτά ξαφνικά την αρτιότητα του και κουβαλάει στους ώμους του το κρεββάτι του. Ο πριν από λίγο δαιμονισμένος, αφού ξαφνικά καθαρίσθηκε από τα πονηρά πνεύματα που τον κατείχαν, δοξολογεί με σύνεση τον Κύριο. Ο πριν από λίγο ετοιμοθάνατος που ψυχορραγούσε και μελετούσε το θάνατο, ξαφνικά αναλαμβάνει και αναζωογονείται. Ο πριν από λίγο νεκρός ξαφνικά ανασταίνεται από τη φθορά, διηγούμενος όσα είδε στον άδη και ομολογώντας τα υπέργεια και όσα αναφέρονται στο Θεό που είναι ο αρχηγός της ζωής. Ο πριν από λίγο τυφλός, ξαφνικά βλέπει σωστά, και ο μονόφθαλμος ξαφνικά βλέπει και με τα δυο του μάτια και ο ολότελα φαλακρός ξαφνικά αποκτά κόμη. Ο πριν από λίγο καμπούρης, ξαφνικά γίνεται ευθυτενής, και ο κωφός ακούει, και αυτός που ψήνεται στον πυρετό ξαφνικά γίνεται υγιής και ο άλλος γιατρεύεται από τα ρίγη του. Αυτή που ήταν στείρα, ξαφνικά αποκτά παιδιά και η αιμορροούσα θεραπεύεται και εκείνη που είχε δύσκολο τοκετό ξαφνικά γεννάει εύκολα και αυτός που είχε καρκίνο θεραπεύεται και κάθε ακρωτηριασμένο μέλος επαναφέρεται στη φυσιολογική του κατάστασn και κάθε σωματική ασθένεια θεραπεύεται και κάθε ψυχικό πάθος έξαφανίζεται.
Θα παραλείψω να διηγηθώ τα θαύματα που γίνονται στα άλογα ζώα, τις μετακινήσεις και τις έξαφανίσεις των στοιχείων της φύσεως ή οποιαδήποτε παραδοξολογία της φύσεως. Ή μήπως δεν είναι αλήθεια αυτό που είπε ο Κύριος, ότι δηλαδή αν κάποιος δώσει έντολή σ’αυτό το βουνό να σηκωθεί και να πέσει στη θάλασσα, χωρίς ν’αμφιταλαντεύεται γι΄ αυτή την έντολή που δίνει, αλλά πιστεύοντας ότι αυτό που λέει θα γίνει, τότε θα πραγματοποιηθεί αυτό που θα πει; (Μαρκ.11,23). Βλέπε λοιπόν πως ένα βουνό είναι δυνατόν να πέσει στα νερά, και την ίδια ώρα πάλι ο βυθός των νερών να ξεραθεί και να μεταβληθεί σε λειβάδι . Και… νερό που πηγάζει από τον πυθμένα και πέτρα που σχίζεται και βγάζει νερό και θυμίζει τον Χριστό. Αλλά και οτιδήποτε άλλο, το οποίο χρειάζεται για να οδηγεί στην πίστη τους μαθητές, δεν είναι αδύνατο στη θεία Χάρη.
ζ. Αλλά για να μή συνεxίσω με επιμέρους θέματα και γίνω βαρετός στους ακροατές μου, θα έρθω σε άλλο θέμα .
Σεις είστε το αλάτι της γης (Ματθ.5,13), είπε ο Κύριος. Και εδώ η μεταφορά που χρησιμοποιεί ο Χριστός έχει παρθεί από αυτά που είναι απαραίτητα στη ζωή. Το ίδιο είπε και αλλόυ: Να έχετε αλάτι μαζί σας (Μαρκ.9,49). Αυτό τι άλλο σημαίνει από το να έχετε αγάπη, η οποία εξισώνεται με όλο το Νόμο του Θεού, όπως λέγει ο άγιος Απόστολος Παύλος; Όπως λοιπόν ούτε το ψωμί δεν τρώγεται χωρίς αλάτι, όπως ούτε σχεδόν και όλα όσα τρώγονται, δεν τρώγονται χωρίς αλάτι, έτσι γίνεται φανερό ότι και χωρίς αγάπη δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί τίποτε από όσα είναι θεάρεστα. Τέτοιο άνθρωπο αγάπης παριστάνει ό Απόστολος τον εαυτό του σε μας, έχοντας αδαμάντινη τη ψυχή του και ακατανίκητη στους αγώνες για την αλήθεια, ώστε ποτέ να μην άλλοιώνεται, αποδεικνυόμενος μωρός εξαιτίας των ποικίλων πειρασμών.
Σημείωσε καλά ότι ο Απόστολος καταδιωκόταν και δεν απομακρυνόταν από αυτό που επιθυμούσαν οι διώκτες. Οδηγούνταν δέσμιος μπροστά σε βασιλείς και ηγεμόνες και δεν του έλειπε ή θαρραλέα ομολογία της πίστεως. Ραβδιζόταν, και γινόταν γιατρός για τους δημίους. Ονειδιζόταν και προπηλακιζόταν, και για τους υβριστές του τη δόξα διαπραγματευόταν, μιμούμενος το Διδάσκαλο, ο οποίος και κατά την ώρα του πάθους του ζητούσε άφεση των αμαρτιων των δημίων του. Εκείνοι πρότειναν το δίκοπο ξίφος τους, αυτός τους έδινε τη διδασκαλία του. Με φωτιά τον απειλούσαν εκείνοι, και αυτός μεγάλωνε την έπιθυμία του για μαρτύριο. Αυτοί τον απειλούσαν και αυτός προσευχόταν γι΄ αυτούς. Εκείνοι του προξενούσαν θλίψεις και αυτός διψούσε τη σωτηρία. Ένιωθε ευχαρίστηση με τα βασανιστήρια, και με τα γρονθοκοπήματα άνοιγε η καρδιά του.
Αυτά ήταν μία εμπειρία του Αποστόλου, η οποία προερχόταν από τις διώξεις του. Να δούμε, τώρα, πως αισθανόταν ό Απόστολος στις εκδηλωσεις που ήταν ευχάριστες γι΄ αυτόν.
Για όσα θαυμαστά πραγματοποιούσε σε ευγνώμονες ανθρώπους, ακολουθούσε τιμή σ’ αυτόν και αφοσίωση όχι τυχαία. Αλλά όπως και στους διωγμούς που υπέστη δε λιγόστεψε η αγάπη του, ούτε και με τους επαίνους, που του εκδήλωναν οι θαυμαστές του, έπεφτε σε νωθρότητα και ατονία. Ηταν πάντα σταθερός σε όλα, προσαρμοζόμενος στους ιδιαίτερους τρόπους του καθενός, προετοιμασμένος να δοκιμάσει τη γεύση που του πρόσφερε το «μάννα». Θαυμαστά πράγματα!
Ας προσθέσουμε και αυτά: Αν και είχε αποσταλεί από τον Αρχιποίμενα Χριστό ως πρόβατο ανάμεσα σε λύκους, αυτός δεν έγινε λύκος, ενώ τους λύκους τους μετέτρεψε σε αρνιά. Όταν τον δάγκωναν, αυτός γιάτρευε τα δαγκώματα των ψυχών, πληρώνοντας με θεραπείες τα τραύματα που του προξενούσαν. Αν και δεν ήταν σπουδαγμένος, άλλαζε την πορεία των σοφών του κόσμου, ώστε αυτοί να πορεύονται προς τη διδασκαλία της ευσέβειας. Άοπλος αυτός, και όμως αυτούς που πολεμούσαν το Θεό τους κερδιζε και τους έκανε εχθρούς του διαβόλου.
Αλήθεια, πόσο δύσκολα ήταν αυτά! Θα πρόσθετα μάλιστα ότι αυτά είχαν ανάγκη από τη θεία Χάρη. Τέτοιο, λοιπόν, είναι το θείο άλάτι. Και την πανουργία του φειδιού και την ακεραιότητα του περιστεριού, θα αναπτύξουμε παρακάτω, μια και ο μέχρι τώρα λόγος τα λησμόνησε. Αλλά γι΄ αυτούς που γνωρίζουν είπαμε τα περισσότερα, προσπαθώντας ν’ αποφύγουμε τη μακρυγορία. Τώρα ας έρθουμε στον κολοφώνα του λόγου, δηλαδή στο σπουδαιότερο μέρος του.
η΄. Και τους ονόμασε ο Xριστό Βοανεργές, που θα πει παιδιά της βροντής. Μερικοί λένε ότι η βροντή δημιουργείται από φύσημα δυνατού ανέμου, το οποίο, αφού εγκλεισθεί μέσα σε νέφη και μη έχοντας από που να ξεφύγει, με την ισχυρή πίεση δημιουργεί την αστραπή και με την έκρηξη τη βροντή. Και αν έλεγε κανείς ότι από τη μια βροντή, βροντή άλλη ετοιμάζεται, δεν θα ήταν υπερβολή. Όπως δηλαδή συμβαίνει με αυτό που γεννιέται και είναι όμοιο με αυτό που γεννά. Tι συμπέρασμα βγαίνει από αυτό; Μα, ότι ο Απόστολος ονομάστηκε υιός βροντής, επειδή είναι απήχημα του Αγίου Πνεύματος και αστράφτει και βροντοφωνεί σε μας τα θεία προστάγματα, σαν να έχει προέλθει η φωνή του από έκρηξη των νεφών της θείας Χάριτος.
Ας δούμε τώρα, αν και σείς νoμίζετε, έτσι χονδρικά, ποια είναι και τα βροντήματα του Ιωάννη, ώστε περισσότερο να θαυμάσουμε τη δύναμη αυτού που ονομάστηκε υιός βροντής.
Στην αρχή υπήρχε ο Λόγος, και ο Λόγος αυτός ήταν ενωμένος με το Θεό και Θεός ήταν ο Λόγος (Ιωαν.1,1). Tι μεγαλοφωνότατη θεϊκή έκφραση είναι αυτή! Οι άνθρωποι δε σάστισαν τόσο πολύ από την πραγματική βροντή, όσο ένιωσαν έκπληξη και θαυμασμό από τη θεολογία του Ιωάννη και μαζί μ’ αυτήν θαύμασαν και την ουράνια θεολογία, αφού και γι΄ αυτήν ο Ιωάννης ο ίδιος ήταν ο δάσκαλος. Αυτό συνέβη, λέγει, για να γνωστoπoιηθεί τώρα στις επουράνιες αρχές και τις εξoυσίες, μέσω της Εκκλησίας, η πολυποίκιλη σοφία του Θεού (Εφ.3,10).
‘Οπως, λοιπόν, γράφοντας (ο Μωυσής) για τα αισθητά της δημιουργίας, αναφέρει πρώτο από όλα τα δημιoυργήματα τον ουρανό, λέγοντας «στην αρχή ο Θεός δημιούργησε τον ουρανό και τη γη» (Γεν.1,1), γιατί δεν ήταν δυνατόν στο μάτι, που είναι η πρώτη από τις αισθήσεις μας, να φτάσει πιο ψηλά από το ύψος του ουρανού. Για το λόγο αυτό, σε αρμονία με την αίσθηση της οράσεως, ανέφερε πρώτα τον ουρανό που είναι το πρώτο δημιούργημα, επειδή τα υπόλοιπα, στά οποία ταιριάζουν οι αλλες αισθήσεις, είναι δευτερεύοντα.
Ο δε (Ιωάννης), αρχίζοντας να γράφει για τα υπεραισθητά, δε μιλησε για τον ουρανό και τη γη, αλλά υπονοώντας το δημιουργό του ουρανού και της γης όλων των υπερουρανίων, άρχισε το βιβλίο του λέγοντας: «Στην αρχή υπηρχε ο Λόγος, και ο Λόγος αυτός ήταν ένωμένος με το Θεό, και Θεός ήταν ο Λόγος» ( Ιωαν. 1,1).